Το 2ο Μνημόνιο έχει πλέον ψηφιστεί, οι φασαρίες κάπως σταμάτησαν, τα πνεύματα κάπως ηρέμησαν, ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να δούμε τα πράγματα με νηφαλιότητα.
Το 2ο Μημόνιο είναι οπωσδήποτε επίπονο. Μία από τις πλέον επίπονες διατάξεις είναι η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας (ΣΣΕ). Ποιος δεν διάβασε τα σενάριο τρόμου στις εφημερίδες για μειώσεις μισθών στο ιδιωτικό τομέα μέχρι και 40%; Και οι εργαζόμενοι λογικά αναρωτιούνται, γιατί να πληρώσουν αυτοί το χρέος του δημόσιου τομέα;
Παρακολουθώ τα νέα συστηματικά εδώ και μήνες, έχω συζητήσει σε βάθος αρκετές φορές και το συμπέρασμα που βγάζω είναι ότι οι περισσότεροι Έλληνες δεν κατανοούν για ποιό λόγο επέμενε η τρόικα στην κατάργηση των συμβάσεων και τι οφέλη θα επιφέρει μια τέτοια κίνηση. Οπότε ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Τι είναι οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας;
Τι είναι οι συλλογικές συμβάσεις; Οι ΣΣΕ είναι συμφωνίες ανάμεσα σε εργοδότες και εργαζόμενους υπό την επίβλεψη του κράτους που καθορίζουν με λεπτομέριες τι βασικό μισθό πρέπει να πληρώνεται ο κάθε εργαζόμενος, τι επιδόματα να παίρνει, πόση άδεια κλπ. Υπάρχουν δεκάδες ή και εκατοντάδες διαφορετικές συμβάσεις και ο κάθε εργαζόμενος συνήθως υπάγεται σε δύο ή και περισσότερες οπότε ισχύει πάντα η καλύτερη για τον εργαζόμενο.
Η βασική ΣΣΕ είναι η λεγόμενη εθνική στην οποία υπάγονται όλοι. Αυτή καθορίζει τον κατώτατο μισθό και άλλα δικαιώματα. Από εκεί και πέρα υπάρχουν συμβάσεις για ειδικότητες εργασίας και κλάδους. Ποιό είναι το πρόβλημα με τις ΣΣΕ και η τρόικα τις πολεμά τόσο; Το πρόβλημα δεν είναι ένα αλλά πολλά.
Πρώτο πρόβλημα
Το πρώτο πρόβλημα είναι η γραφειοκρατία. Κάθε εργαζόμενος μπορεί να υπάγεται σε μία, δύο, ή και περισσότερες συμβάσεις. Μία επιχείρηση με 50 εργαζόμενους ίσως να έχεις δεκάδες διαφορετικές συμβάσεις στο μισθολόγιο της με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε χάσιμο χρόνου και αποδοτικότητας.
Δεύτερο πρόβλημα
Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι οι ΣΣΕ καταστρατηγούν την αξιοκρατία. Το μισθολογικό είναι τόσο ρυθμισμένο σε όλους σχεδόν τους κλάδους ώστε τις περισσότερες φορές οι συμβάσεις καθορίζουν όχι μόνο κατώτατους μισθούς αλλά στην πράξη και ανώτατους. Τι εννοώ; Όταν μια επιχείρηση προσφέρει εργασία, το πιθανότερο είναι ότι ο μισθός θα καθοριστεί με βάση τη σύμβαση και όχι τα προσόντα του εργαζόμενου. Ένας μηχανικός, για παράδειγμα, με κάποια χρόνια εργασίας, έγγαμος, με παιδιά, γνώση ξένης γλώσσας και υπολογιστή θα λαμβάνει τουλάχιστον 3.000 ευρώ μηνιαίως έστω και έχει χαμηλώτατη αποδοτικότητα. Αν προσληφθεί ένας άλλος με παρόμοια επαγγελματική εμπειρία και οικογενειακή κατάσταση, αλλά πολύ μεγαλύτερη αποδοτικότητα, το πιθανότερο είναι ότι θα πάρει τον ίδιο μισθό. Η μισθοδωσία λοιπόν καθορίζεται από παράγοντες που δεν είναι άμεσα συνδεδεμένοι με την απόδοση ή την αξία του εργαζόμενου. Το όλο σύστημα είναι ανελαστικό, και άρα καταστρατηγεί την αξιοκρατία και δεν δίνει κίνητρα στους εργαζόμενους να αποδώσουν.
Τρίτο πρόβλημα
Το τρίτο πρόβλημα είναι ότι το κόστος εργασίας δεν συμβαδίζει με τις ανάγκες της αγοράς. Ας πάρουμε για παράδειγμα τρεις εταιρίες του ίδιου κλάδου. Η μία μεγάλη με εδραιωμένη θέση στην αγορά και υγιή οικονομικά. Η δεύτερη μικρή που μόλις ξεκινά τη λειτουργία της. Η τρίτη σε βαθειά οικονομική κρίση. Οι ΣΣΕ εξομοιώνουν τις τρεις και δεν δίνουν την ελευθερία στην δεύτερη και την τρίτη να λειτουργήσουν με χαμηλότερο μισθολογικό κόστος, δίνοντας στους εργαζόμενους ίσως άλλα κίνητρα όπως μετοχές, ή συμμετοχή στα κέρδη, μέχρι να ορθοποδήσουν. Οι ΣΣΕ βλάπτουν λοιπόν τον υγιή ανταγωνισμό.
Τέταρτο πρόβλημα
Οι ΣΣΕ είναι πρώτιστα πολιτικό και όχι οικονομικό προϊόν. Η βασική σύμβαση εργασίας είναι η εθνική και καθορίζεται από την ΓΣΕΕ και τον ΣΕΒ. Μια απλή αναδρομή δείχνει ότι σε χρονιές εκλογών οι αυξήσεις ξαφνικά.... αυξάνονται. Έτσι το 2005 είχαμε αύξηση μισθών 2,90%, το 2006 2,90% το 2007, έτος εκλογών, 5,10% και ενώ η κρίση είχε ήδη αρχίσει να δείχνει τα δόντια της. Το 2008 είχαμε δύο αυξήσεις, 3,45 την 1 Ιανουαρίου και 3,00% την 1η Σεπτεμβρίου, ενώ το 2009, έτος εκλογών πάλι, 5,50%.
Εν μέσω κρίσης λοιπόν, η συνολική αύξηση μισθών ήταν 17.05%. Απίστευτο! Για τα έτη 2010 και 2011 η καθορισμένη αύξηση ήταν στα ποσοστά του ευρωπαϊκού πληθωρισμού, ο οποίος κινήθηκε γύρω στο 2,5%. Οι υπόλοιπες ΣΣΕ συνήθως ακολουθούν τα αχνάρια της εθνικής οπότε μιλάμε για σημαντική αύξηση μισθών τα εν λόγω έτη.
Γιατί όλα αυτά; Απλό. Η ΓΣΕΕ έχει τη δυνατότητα να εκβιάζει με μαζικές απεργίες αν δεν πάρει αυτό που θέλει. Αλλά πριν ακόμη το θέμα πάει σε απεργίες, μπορεί να επέμβει η κυβέρνηση να πείσει. Και αν πάλι δεν επέλθει συμφωνία, οι ΣΣΕ πηγαίνουν σε επιδιαιτησία που μπορεί να αποφασίζει μονομερώς υπέρ των συνδικάτων. Οι εταιρίες λοιπόν είναι έρμαιες στις ορέξεις των πολιτικών και των συνδικάτων. Όσο το μισθολογικό, ή οποιοδήποτε άλλο σκέλος επιχειρηματικότητας αποφασίζεται από εξωγενείς παράγοντες και όχι από τις δυνάμεις της αγορά, το αποτέλεσμα είναι διαφθορά και έλλειψη αποδοτικότητας και ανταγωνιστικότητας.
Τι πρέπει να γίνει;
Αυτό ακριβώς που προτείνει η τρόικα, να καταργηθούν όλες οι συμβάσεις εργασίας. Σε ένα τέτοιο σκηνικό τα κριτήρια μισθοδοσίας θα είναι πλέον η αποδοτικότητα και η αξιοκρατία, ενώ το μισθολογικό κόστος θα προσαρμοστεί στις απαιτήσεις της αγοράς, όπως πρέπει να γίνεται.
Θα έρθουν μειώσεις μισθών; Τα σενάρια τρόμου που μας περιέγραφαν οι εφημερίδες είναι μάλλον επιστημονικής ή μάλλον μη-επιστημονικής φαντασίας. Αμφιβάλλω αν πολλές εταιρίες μειώσουν μισθούς κατά 40% έστω και αν με το νόμο έχουν τη δυνατότητα. Το πιθανότερο είναι ότι θα έρθει μια σταδιακή προσαρμογή σε κάποιες περιπτώσεις προς τα κάτω και σε ορισμένες ίσως προς τα επάνω. Το κυριότερο όμως είναι ότι θα επέλθει ευελιξία που θα ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα και μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, και εφόσον οι μεταρρυθμίσεις προχωρήσουν, θα κάνουν την οικονομία μας αποδοτικότερη που θα οδηγήσει σε καλύτερες συνθήκες εργασίας και καλύτερους μισθούς, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι ευρωπαϊκές χώρες με ελεύθερες οικονομίες έχουν συνήθως καλύτερους μισθούς.
πηγη:skepsou.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου